"Współczesna karpacka rzeźba ludowa w kamieniu" - wystawa ROK Bielsko-Biała

Galeria Sztuki Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku Białej otwarła 29 maja 2009 r wystawę “Współczesna karpacka rzeźba ludowa w kamieniu”. Wystawa będzie czynna do sierpnia. Komisarzami konkursu i wystaw pokonkursowych są: Zbigniew Wolanin, Zbigniew Micherdziński i Monika Teśluk. II konkurs współczesnej karpackiej rzeźby ludowej w kamieniu jest kontynuacją przedsięwzięcia artystycznego rozpoczętego w 2002 r. Powodzenie zorganizowanego wówczas I konkursu, z wystawą pokonkursową w Muzeum Nikifora w Krynicy, znalazło odzwierciedlenie w sugestii ze strony jury, aby konkurs, jako cenna inicjatywa z punktu widzenia ochrony karpackiego dziedzictwa kulturowego, stał się imprezą cykliczną. Z różnych powodów, przede wszystkim finansowych, na drugą edycję konkursu przyszło nam czekać aż do 2008 roku.

  Wspólna organizacja II konkursu przez Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu i Regionalny Ośrodek Kultury w Bielsku-Białej znacznie ułatwiła wszelkie prace związane z przeprowadzeniem imprezy obejmującej rozległy obszar Karpat polskich i słowackich, zwłaszcza terenowe penetracje etnograficzne, bieżące kontakty kuratorów z rzeźbiarzami i niełatwe kwestie techniczne związane z zebraniem w terenie i transportem bardzo ciężkich w niektórych przypadkach rzeźb kamiennych. Dzięki m.in. środkom przyznanym na dofinansowanie konkursu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu możliwe było uhonorowanie twórców nagrodami na poziomie odpowiednim do rangi wydarzenia. Do konkursu zostali imiennie zaproszeni wszyscy uczestnicy pierwszego przeglądu rzeźby karpackiej oraz inni rzeźbiarze wskazani organizatorom przez regionalne muzea i ośrodki kultury, także ze Słowacji i z Czech. Ostatecznie w konkursie wzięło udział 31 rzeźbiarzy, w tym jeden Słowak, którzy przedstawili ogółem 90 prac. Stanowi to bardzo poważny wzrost zarówno liczby uczestników, jak i liczby przygotowanych przez nich prac w stosunku do pierwszego przeglądu. Wszystkie prace zaprezentowane zostały na wystawie pokonkursowej. Do udziału w niej dopuszczono także, jednak poza konkursem, dwie prace rzeźbiarzy dostarczone już po posiedzeniu sądu konkursowego oraz ostatnią rzeźbę w kamieniu wykonaną przez zmarłego na początku 2008 roku Tadeusza Zachwieję, wybitnie zasłużonego twórcę ludowego ze Szczawnicy. Nowe prace zgłosiła zdecydowana większość spośród uczestników I konkursu. Świadczy to z pewnością o tym, że konkurs pełni ważną funkcję integrującą dla nielicznej grupy rzeźbiarzy w kamieniu. W przeciwieństwie do chociażby artystów rzeźbiących w drewnie, którzy mają wiele okazji do wystawiania i sprzedaży swoich prac, dla ludowych kamieniarzy konkurs jest praktycznie jedyną szansą zaprezentowania swoich dzieł na szerszym forum. Daje możliwość nie tylko artystycznej konfrontacji, ale i osobistego poznania się oraz wymiany doświadczeń pomiędzy ludźmi uprawiającymi tę tyleż trudną, co szlachetną dziedzinę sztuki ludowej, która w ostatnich dziesiątkach lat niestety zanika. Na szacunek zasługuje udział najstarszych, doświadczonych rzeźbiarzy, takich jak Bolesław Gieniec (rocznik 1922!), Józef Hulka, Zdzisław Orlecki, Tomasz Zabrzeski, Tadeusz Śnieżek, Jan Chwalik, Władysław Ciesielka. Ludzie ci cały czas tworzą, gdyż rzeźbienie jest od bardzo dawna częścią ich życia. Biorąc pod uwagę uczestnictwo regionalne, z jak najlepszej strony zaprezentowali się twórcy z grupy bielsko-żywieckiej, którzy zagarnęli większość głównych nagród. Wśród nich klasę potwierdził Leszek Cieślik, zdobywca pierwszej nagrody, tak samo jak i w poprzednim konkursie. Porównanie wyników obydwóch konkursów wskazuje na rozwój artystyczny młodszych, uzdolnionych twórców. Dwaj pozostali laureaci pierwszych nagród tegorocznego konkursu, Zenon Miczołek z Paszyna i Bronisław Mieszczak z Przyłękowa k. Żywca, zdobyli poprzednio, odpowiednio, trzecią nagrodę i wyróżnienie. Dominuje tematyka religijna, z najczęstszym wyobrażeniem Chrystusa Frasobliwego. Popularnym motywem są też anioły. Za regionalnych świętych uznać należy św. Kingę w pracach twórców z Pienin oraz św. Franciszka i św. Floriana na Żywiecczyźnie. Otwarta formuła konkursu sprawia jednak, że w materiale konkursowym pojawiają się też prace niemające z tradycyjną sztuką ludową nic wspólnego, np. postacie historyczne i z mitologii słowiańskiej, rzeźby ogrodowe, symbole sportowe. Także poziom artystyczny i rzeźbiarska biegłość poszczególnych twórców były oczywiście zróżnicowane, co znalazło wyraz w werdykcie jury. Na nowosądecki wernisaż przybyli z odległych nieraz miejscowości prawie wszyscy uczestnicy konkursu, najczęściej w towarzystwie rodzin. Warto także odnotować przyjazd takich twórców, którzy choć z różnych przyczyn nie mogli wziąć udziału w przeglądzie, przybyli na wernisaż, by świętować wspólnie z kolegami. To świadczy o tym, jak ważnym i uroczystym wydarzeniem w środowisku rzeźbiących w kamieniu jest konkurs rzeźby karpackiej i towarzyszące mu działania artystyczne i edukacyjne. Znalazło to wyraz również w konkluzji jury, w której obok wysokiej oceny poziomu artystycznego prac konkursowych oraz uznania dla organizatorów, podkreślono kulturotwórcze znaczenie projektu dla regionu i potrzebę jego kontynuowania w przyszłości. tekst z pięknie wydanego folderu wystawy: Zbigniew Wolanin

 

rzeźby można zobaczyć na fotografiach M. Jurasza:

http://picasaweb.google.pl/juraszmarek/IIKonkursWspoCzesnaKarpackaRzezbaLudowa