Historia

Władysław Pieronek (1896-1974) -  lider góralskiego ruchu regionalnego

Władysław Pieronek (1896-1974) - lider góralskiego ruchu regionalnego

Władysław Pieronek (1896-1974) - lider góralskiego ruchu regionalnego     Władysław Pieronek urodził się w Radziechowach 24 lipca 1896 roku. Jego rodzicami byli Jadwiga z Żurów i Michał Pieronek. Ojciec, był gospodarzem, często też furmanił: woził kamień z pobliskich wapienników, drzewo z lasu do stacji i na tartak, czasem też towary na Słowację i Węgry. Matka wychowywała sześcioro dzieci i zajmowała się domem. W szkole ludowej, do której uczęszczał od 1903 roku, mały Władysław zetknął się z pracą kółka scenicznego, prowadzonego przez społecznika i kierownika szkoły, Józefa Milewskiego. W 1912 roku zagrał rolę Janka w sztuce „Werbel domowy”. Ten wczesny kontakt ze sceną miał dalszy ciąg w późniejszym okresie jego życia, kiedy sam pisał i wystawiał sztuki sceniczne. W 1910 roku zaczął pracować jako pomocnik w sklepie Kółka Rolniczego. Ta praca, choć ciężka i wyczerpująca, spodobała mu się i dzięki zabiegom matki i pomocy wójta Tomasza Pieronka, ukończył w 1913 roku kurs buchalterii w Krakowie. Po odbyciu praktyki zawodowej w Żywcu, przejął w 1914 roku prowadzenie sklepu Kółka Rolniczego w Radziechowach. Tak się złożyło, że handlowcem pozostał przez znaczną część życia. Od 1912 roku dorastający Władysław uczestniczył w zajęciach i ćwiczeniach Polowej Drużyny „Sokoła” w Radziechowach, która prowadziła pracę ideową i niepodległościową wśród młodzieży. W sierpniu 1914 roku wraz z grupą ochotników z Radziechów zaciągnął się do Legionów. Na szlak bojowy wyruszył w składzie I Kompanii Żywieckiej i został przydzielony do 12 kompanii 3 pułku piechoty II Brygady Legionów Polskich. Przeszedł z nią kampanię karpacko – bukowińsko – besarabską, walcząc pod Mołotkowem, Rafajłową i Rokitną, oraz kampanię wołyńską, biorąc udział w walkach pod Kostiuchnówką i Polską Górą. Latem 1916 roku dostał się do niewoli rosyjskiej i blisko dwa lata przebywał w obozach jenieckich: w Darnicy, Koziatynie, Bielcu, Berdyczowie i Żytomierzu. Z tego ostatniego udało mu się zbiec w lutym 1918 roku i po trzech miesiącach pieszej wędrówki powrócił do Radziechów w maju tego roku. Za służbę w Legionach, w 1933 roku został odznaczony Krzyżem Niepodległości.

85 lat Związku Podhalan na Żywiecczyźnie (1926-2011)

85 lat Związku Podhalan na Żywiecczyźnie (1926-2011)

„Przodków wiary, przodków gwary niechaj strzeże młody, stary!”   85 lat Związku Podhalan na Żywiecczyźnie (1926-2011)   Związek Podhalan /ZP/ jest patriotyczną organizacją górali polskich. Skupia w swoich szeregach ponad 5 tysięcy członków, działających w 76 oddziałach i 9 ogniskach w kraju. Historia Związku Podhalan – jednej z największych i najstarszych organizacji społecznych w Polsce, sięga przełomu XIX i XX wieku i nawiązuje do tradycji Związku Górali, powołanego w 1904 roku w Zakopanem i podległej mu Akademickiej Sekcji Podhalan, działającej w Krakowie od 1906 roku, a także do trzech pierwszych Zjazdów Podhalan, które odbyły się jeszcze przed I wojną światową. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, na czwartym z kolei Zjeździe Podhalan, w dniach 3 - 4 sierpnia 1919 roku w Nowym Targu, wybrano pierwszy Zarząd Główny Związku Podhalan, z prezesem Jakubem Zachemskim i uchwalono statut organizacji - tę właśnie datę formalnie uznaje się za początek działalności Związku Podhalan w Polsce. Pierwsze Ognisko Związku Podhalan na Żywiecczyźnie powstało 26 lipca 1926 roku w Radziechowach. Chronologicznie rzecz biorąc, było to jedno z najstarszych Ognisk Związku.   Zespół regionalny Ogniska Związku Podhalan w Radziechowach   

Senator Feliks Gwiżdż (1885 - 1952)

Senator Feliks Gwiżdż (1885 - 1952)

   Feliks Gwiżdż - jako patriota i regionalista " Przybyli ułani pod okienko .... " - któż z nas nie zna tej piosenki, która często jest odtwarzana podczas narodowych i patriotycznych uroczystości? Mało kto jednak wie, że autorem tej pieśni jest Feliks Gwiżdż. Urodził się on 12 stycznia 1885 roku w Odrowążu Podhalańskim. Rodzicami jego byli Wojciech i Maria z domu Dusza. Naukę najpierw pobierał w miejscowej szkole ludowej a następnie w gimnazjum w Krakowie, którego jednak nie zdołał ukończyć. W tym czasie poświęcił się poezji. Związał się z gorczańskim poetą Władysławem Orka¬nem. W 1903 roku wyjechał do Lwowa, gdzie zajął się publikowaniem w "Kurierze Lwowskim". Podczas pobytu w tym mieście odkrył, że wielkim poetą nie zostanie a dziennikarstwo jest tym zajęciem, które zaczyna przy¬nosić mu coraz więcej satysfakcji i korzyści niż pisanie wierszy. W 1909 roku powrócił do Krakowa, gdzie rozpoczął pracę w "Głosie Narodu".

Góralska piesza pielgrzymka z Giewontu na Hel

Góralska piesza pielgrzymka z Giewontu na Hel

W sobotę 21 lipca 2007 r pielgrzymi z gór weszli na Giewont, aby z tego symbolicznego miejsca rozpocząć wyprawę przez Częstochowę aż na Hel, łącznie ponad 900 kilometrów marszu. Była to rewizyta po ubiegłorocznej XXV Pielgrzymce Kaszubskiej, której uczestnicy - Kaszubi zawędrowali właśnie na Giewont. Hasłem pielgrzymki i jej charyzmatem były słowa "Sursum Corda", zaczerpnięte z papieskiej homilii wygłoszonej pod Wielką Krokwią w czasie pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II – dziś Sługi Bożego w Zakopanem: "Dzisiaj dziękowałem Bogu za to, że wasi przodkowie na Giewoncie wznieśli krzyż. Ten krzyż patrzy na całą Polskę od Tatr aż do Bałtyku i ten krzyż mówi całej Polsce: Sursum corda! — W górę serca! Trzeba, ażeby cała Polska od Bałtyku aż po Tatry, patrząc w stronę krzyża na Giewoncie, słyszała i powtarzała: Sursum corda! — W górę serca! Kilkudziesięciu pielgrzymów przemierzyło Polskę pieszo w I Pielgrzymce z Giewontu na Hel. Jak powiedział przewodnik grupy, ks. Józef Lasak, rektor podhalańskiej wspólnoty pallotyńskiej, bezpośrednim motywem zorganizowania wędrówki było wyzwanie, jakie w 2006 roku złożyli Kaszubi, którzy w swej jubileuszowej pielgrzymce przemierzyli trasę znad morza do gór. Górale obiecali, że pójdą z rewizytą.      

Związek Podhalan na Żywiecczyźnie po 1945 r

Związek Podhalan na Żywiecczyźnie po 1945 r

Związek Podhalan przetrwał lata okupacji w konspiracji. Po 1945 r. podejmowano próby wznowienia działalności, ale w 1948 r. komunistyczne władze PRL rozwiązały organizację, jako wrogo nastawioną do nowej rzeczywistości społeczno-politycznej. W 1957 r. .podjął działalność Związek Górali Tatrzańskich, który w 1964 r. przyjął na nowo nazwę Związek Podhalan. W okresie PRL, na Żywiecczyźnie działalności organizacyjnej nie podjęto, z uwagi na losy jej przedwojennych działaczy. W czasie wojny dorobek materialny Związku został zniszczony, a czołowi działacze, jak Władysław Pieronek, Józef Szczotka czy Michał Ryłko zostali wysiedleni i okupację przeżyli na wygnaniu, w Generalnej Gubernii. Sekretarz Powiatowego Zarządu Ognisk Podhalańskich inż. Włodzimierz Kawecki, więzień Starobielska, został zamordowany przez NKWD w Charkowie w 1940 r. Niemniej spuścizna Związku Podhalan była żywa. Na doświadczeniach i repertuarze góralskich zespołów z Radziechów i Milówki, prowadzonych przez Ogniska ZP w okresie międzywojennym, bazowały nowe zespoły regionalne z terenu Żywiecczyzny.   

STATUT ZWIĄZKU PODHALAN po Zjeździe 2008 r

STATUT ZWIĄZKU PODHALAN po Zjeździe 2008 r

  STATUT ZWIĄZKU PODHALANI. POSTANOWIENIA OGÓLNE §1 Związek Podhalan, zwany w dalszym ciągu Związkiem jest stowarzyszeniem zarejestrowanym, posiadającym osobowość prawną. §2 1. Siedzibą Związku jest Dom Podhalański im. Kazimierza Przerwy - Tetmajera i Władysława Orkana w Ludźmierzu. Biuro Zarządu Głównego znajduje się w Nowym Targu.2. Terenem działalności Związku jest obszar Rzeczpospolitej Polskiej.3. Dopuszcza się możliwość tworzenia ogniw organizacyjnych poza granicami kraju.4. Związek może przystępować do związków i stowarzyszeń krajowych i międzynarodowych.